راستڤه‌كرنا قانوونا وه‌به‌رهێنانێ و دانانا رێبه‌رێ وه‌به‌رهێنانێ بۆ كوردستانێ هاتنه‌ راسپاردن

راستڤه‌كرنا قانوونا وه‌به‌رهێنانێ و دانانا رێبه‌رێ وه‌به‌رهێنانێ بۆ كوردستانێ هاتنه‌ راسپاردن

هاوكار ره‌مه‌زان – هه‌لگر به‌هائه‌ددين

ب ئارمانجا ڤه‌كولينا چالاكيێن وه‌به‌رهێنانێ ل ئيراقێ ب گشتي و ل كوردستانێ ب تايبه‌تي و هايداربوون ل سه‌ر ئاراسته‌ و ئالوزيێن توشي وه‌به‌رهێنانێ دبن، ديسان پالپشتيكرنا رولێ ده‌زگه‌هێن جودا د پێشخستنا پروسێسا وه‌به‌رهێنانێ و خورتكرنا هه‌ڤركيێ و پێكگوهارتنا سه‌ربور و پێزانينێن جيهاني د رێكێن وه‌به‌رهێنانێدا، و ل دوماهيێ ده‌ستنيشانكرنا خالێن هێزێ و لاوازيێ د ژينگه‌ها وه‌به‌رهێنانێدا ل سه‌ر ئاستێ ئيراقێ و هه‌رێمێ و هه‌ڤگه‌هاندنا لايه‌نێ حكومي و كه‌رتێ تايبه‌ت ژ بو پتر تێگه‌هشتنا هه‌ڤدو و ديتنا باشترين رێكێن پێشخستنا وه‌به‌رهێنانێ. فاكولتييا ياسا و كارگێري ل رۆژێن 11 تا 13 ڤێ مه‌هێ كۆنفرانسێ خوه‌ يێ زانستي يێ ئێكێ ل ژێر درووشمێ (به‌ره‌ف ژينگه‌هه‌كا وه‌به‌رهێنانێ يا باشتر) ل هولا كونگره‌يان ل كومه‌لگه‌ها زانكۆيا دهۆكێ ئه‌نجامدا ب پشكداربوونا چه‌ندين ڤه‌كوله‌ر و ئه‌كاديمي و مامۆستايێن زانكويێن ناڤخۆ و بياني، كو تێدا نێزيكي 110 ڤه‌كۆلينان هاتنه‌ پێشكێشكرن و 91 ژ وان هاتنه‌ گه‌نگه‌شه‌كرن و چه‌ندين ته‌وه‌ر ب خوه‌ڤه‌ گرتبوون كو هه‌موو گرێدايبوون‌ ب وه‌به‌رهێنانێ ڤه‌ و ژ وانا ته‌وه‌رێ ئابووري، كارگێري، قانووني،ژمێرياري، زانستێن دارايي و به‌نكي و ئاماري. لدۆر ئارمانجێن به‌ستنا ڤي كونفرانسي، د. محه‌مه‌د شه‌عبان راگرێ فاكۆلتييا ياسا و كارگێرێ و سه‌رۆكێ كۆنفرانسى دبێژيت: مه‌ ب فه‌ر ديت كۆنفرانسه‌كێ زانستيێ نێڤده‌وله‌تى يێ به‌رفره‌هـ لدۆر وه‌به‌رهێنانێ سازبكه‌ين، كو ئه‌ڤه‌ ساله‌ك بوو مه‌ كار لسه‌ر دكر.لدۆر ڤه‌كۆلينێن بۆ كۆنفرانسى هاتين، شه‌عبانى گۆت: ژ هه‌رێما كوردستانێ و ئيراقێ و وه‌لاتێن هوله‌ندا، ئه‌لمانيا، به‌حرێن، ئۆردن و جه‌زاير نێزيكى 110 ڤه‌كۆلينان بۆ پشكداريێ د ڤى كۆنفرانسى دا هاتبوون، لێ ب تنێ 91 ڤه‌كۆلين هاتبوونه‌ وه‌رگرتن و نێزيكى 16 ڤه‌كۆلينان ژى ب ئاوايێ پۆسته‌ر هاتنه‌ نيشاندان.سه‌باره‌ت به‌شداريكرنا لايه‌نێن په‌يوه‌نديدار و ب تايبه‌ت يێن ميري، سه‌رۆكێ كۆنفرانسى گۆت: د روونشتنه‌كێ دا دگه‌ل سازيێن ميرى و نه‌ ميرى يێن په‌يوه‌نديدار ب وه‌به‌رهێنانێ ڤه‌ لسه‌ر بابه‌تێن گرێداى ب وه‌به‌رهێنانێ مه‌ دانوستاندنه‌ك كرب ئاماده‌بوونا شيره‌تكارێ قانووني ژ وه‌زاره‌تا داد و ژورا بازرگاني و پيشه‌سازييا دهۆكێ و رێڤه‌به‌رييا گشتييا وه‌به‌رهێنانێ و رێڤه‌به‌رييا ئامارێ و سه‌نته‌رێن زانيارييان و بسپورێن وه‌به‌رهێنانێ، ژ بابه‌تێن هاتينه‌ گه‌نگه‌شه‌كرن قانوونا وه‌به‌رهێنانێ ل هه‌رێما كوردستانێ كو گه‌له‌ك خالێن لاواز تێدا هه‌نه‌، وه‌كو دياركرنا مافێن كرێكاران دگه‌ل كۆمپانيێن وه‌به‌رهێنانێ، ديسان باس ل شێوازێ كاركرنا ده‌سته‌يا وه‌به‌رهێنانێ ل هه‌رێما كوردستانێ هاته‌كرن، كو دڤێت مامه‌له‌يێن پرۆژه‌يێن وه‌به‌رهێنه‌ران ب تنێ د ئێك په‌نجه‌ره‌ دا بهێنه‌ مه‌شاندن، نه‌كو وه‌به‌رهێنه‌ر بچيته‌ نێزكى 10 وه‌زاره‌تان هه‌تا ره‌زامه‌نديێ وه‌ربگريت، به‌لكو ب كورتترين ده‌م د هه‌مان په‌نجه‌ره‌ دا وه‌به‌رهێنه‌ر ره‌زامه‌نديێ وه‌ربگرن، چونكو ده‌م لده‌ف وه‌به‌رهێنه‌رى سه‌رمايه‌يه‌، ئه‌ڤجا دڤێت هه‌موو ده‌ستهه‌لات د ده‌ستێ ده‌سته‌يا وه‌به‌رهێنانێ دا بن.زێده‌تر گۆت: ديسان مه‌ دانوستاندن لسه‌ر هندێ كر كو پێشڤه‌چوون د سازيێن گرێداى ب وه‌به‌رهێنانێ ڤه‌ په‌يداببيت، ئه‌و ژى وه‌كو وه‌زاره‌تێن پلاندانان، دارايى و ئابوورى، باژێڕڤانى و گه‌شت گوزار، كه‌رتێ بنۆكان، ده‌سته‌يا وه‌به‌رهێنانێ.سه‌باره‌ت راسپارده‌يێن كۆنفراسى د. محه‌مه‌د شه‌عبان گۆت: مه‌ ليژنه‌يه‌كا تايبه‌ت ب نڤيسينا راسپارده‌يان ژ بسپۆر و تايبه‌تمه‌ندێن فاكۆلتييا ياسا و كارگێرێ پێكئينابوو، كو دگه‌ل هه‌ر بسپۆره‌‌كێ مه‌ بسپۆره‌كێ مێڤان به‌شداركر. زێده‌تر گۆت: ئه‌ڤ راسپارده‌يێن كۆنفرانسى لدۆر وه‌به‌رهێنانێ دێ بۆ سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هێنه‌ بلندكرن، كو مه‌ره‌م پێ ئه‌وه‌ ئه‌و خالێن لاواز و ب هێزێن وه‌به‌رهێنانێ مه‌ ده‌ستنيشانكرين، ب تايبه‌ت ژى خالێن لاوازێن قانوونا وه‌به‌رهێنانا هه‌رێما كوردستانێ، كو راستڤه‌كرن و گوهۆڕين تێدا بهێنه‌ كرن، داكو ئه‌و قانوونه‌ دگه‌ل ڤى ژيوارێ مه‌ بگونجيت.لدۆر ژيوارێ ژينگه‌ها وه‌به‌رهێنانێ ل هه‌رێما كوردستانێ، د. ئاراس قادر خۆشناو سه‌رۆكێ سه‌نته‌رێ زانيارى و ڤه‌كۆلينێن ستراتيژيێن كوردستانێ دبێژيت: 6 فاكته‌رێن سه‌ره‌كى بۆ هه‌لسه‌نگاندنا ژينگه‌ها وه‌به‌رهێنانا هه‌رێما كوردستانێ هه‌نه‌، كا ئايا ژينگه‌هه‌كا بالكێشه‌ بۆ راكێشانا وه‌به‌رهێنه‌رێن بيانى و ناڤخۆيى، لێ ده‌ركه‌فتييه‌ ژ ڤان فاكته‌ران 4 گه‌له‌ك بهێزن، يا ئێكێ فاكته‌رێ سياسى، كو ئه‌ڤ فاكته‌ره‌ ب ره‌نگه‌كێ گشتى فاكته‌ره‌كێ هاريكاره‌ بۆ وه‌به‌رهێنانێ د ژينگه‌ها وه‌به‌رهێنانا هه‌رێما كوردستانێ دا، يا دوێ فاكته‌رێ دارايى و ئابوورى يه‌، ب ره‌نگه‌كێ گشتى ئه‌ڤه‌ ژى باشه‌، لێ هنده‌ك فاكته‌رێن نه‌رێنى ژى تێدانه‌، وه‌كو گرانييا كرێ و نه‌بوونا سيسته‌مێ دارايى و لاوازييا به‌نكان. لدووڤ فاكته‌رێ دانانا قانوونان و قانوونێن هه‌رێما كوردستانێ يا باشه‌، چونكو قانوونه‌كا باش هه‌يه‌. فاكته‌رێ جڤاكى ب ره‌نگه‌كێ گشتى باشه‌، لێ وێ ژى هنده‌ك لاوازى تێدا هه‌نه‌.خۆشناوى زێده‌تر گۆت: دو فاكته‌رێن سه‌ره‌كى هه‌نه‌ كو دنه‌رێنينه‌ و هه‌تا نوكه‌ هه‌ول بۆ هاتينه‌دان، لێ چه‌رنه‌بووينه‌، ئێك ژ وان فاكته‌رێ كارگێرييه‌، كو ئه‌ڤه‌ ژى چه‌ند تشتان ب خوه‌ڤه‌ دگريت وه‌كو شێوازێ كاركرنا ده‌سته‌يا وه‌به‌رهێنانێ، هه‌ماهه‌نگييا ده‌سته‌يا وه‌به‌رهێنانێ دگه‌ل رێڤه‌به‌ريێن دى، هه‌بوونا رووتينێ، هه‌بوونا رادده‌يه‌كا گه‌نده‌ليێ و نه‌بوونا راستگۆييێ، فاكته‌رێ دى يێ ته‌كنه‌لۆژيا و پێزانينانه‌، لدۆر هه‌بوونا پێزانينان و نه‌خشه‌يێ وه‌به‌رهێنانێ و...هتد، كو د ڤى فاكته‌رى ژى دا هه‌تا نوكه‌ كوردستانێ كێماسى هه‌يه‌.ئه‌و ژى گۆت: حوكمه‌ت دشێت كۆنترۆلێ لسه‌ر فاكته‌رێ كارگێرى بكه‌ت و دشێت تا رادده‌يه‌كى فاكته‌رێ ته‌كنه‌لۆژيا و پێزانينان ژى كۆنترۆل بكه‌ت.د به‌رسڤا پرسه‌كا وار دا لدۆر هندێ كا هه‌بوونا گه‌نده‌ليێ د دانا پرۆژه‌يێن وه‌به‌رهێنانێ دا چه‌ند كارتێكرن لسه‌ر ژينگه‌ها وه‌به‌رهێنانێ هه‌يه‌، د. ئاراسى گۆت: ئه‌ڤه‌ ژ نه‌بوونا دامه‌زراوه‌يێن دروست و شه‌فافييه‌ته‌كا ته‌مام و سيسته‌مێ ئێك په‌نجه‌ره‌‌.گۆتژى، كو پرۆژه‌يێن يه‌كه‌يێن ئاكنجيبوونێ ژ پرۆژه‌يێن وه‌به‌رهێنانێ ناهێنه‌ هژمارتن و دڤێت ئه‌ڤه‌ د قانوونێ دا بهێنه‌ده‌ر.ئه‌ياد حه‌سه‌ن سه‌رۆكێ ژوورا بازرگانى و پيشه‌سازى يا دهۆكێ گۆت: د ڤى كۆنفرانسى دا بۆ مه‌ بابه‌تێن هه‌ره‌ سه‌ره‌كى شرۆڤه‌كرنا وه‌به‌رهێنانێ ژئاليێ قانوونێ بوو، ديسان كا چ ده‌ليڤه‌يێن وه‌به‌رهێنانێ ل هه‌رێما كوردستانێ ب گشتى و پارێزگه‌ها دهۆكێ ب تايبه‌تى هه‌نه‌، گرنگييا كۆنفرانسێن هۆسا ژى ئه‌وه‌ كو لايه‌نێن زانستى و ئه‌كادمى وه‌كو زانكۆ پێ رادبن، و د ڤى كۆنفرانسى دا گه‌له‌ك زانكۆيێن ئيراقێ و بيانى پشكداربوون كو د ڤه‌رێژا سێ رۆژان دا هنده‌ك راسپارده‌ هاتنه‌ ده‌ركرن، كو گه‌له‌ك ژ وان راسپارده‌يان‌ هه‌رده‌م داخوازى و پێشنيارێن مه‌ بووينه‌.سه‌باره‌ت هندێ كا داخوازييا بۆ قۆناغا نوكه‌ يا وه‌به‌رهێنانێ چ پێدڤييه‌ بهێته‌كرن، حه‌سه‌نى گۆت: داخوازييا مه‌ ئه‌وه‌ كو ده‌رچوويێن زانكۆيان ل كه‌رتێ تايبه‌ت بهێنه‌ دامه‌زراندن و خاله‌كا قانوونا وه‌به‌رهێنانێ ل هه‌رێما كوردستانێ ژى رێ ب وه‌به‌رهێنه‌ران دايه‌ كو كرێكاران بۆ خوه‌ ژده‌رڤه‌ بينن، لێ ئه‌م دبێژين فه‌ره‌ رێژه‌يا 50%ێ ژ ڤان ده‌ليڤه‌يێن كارى بۆ خه‌لكێ مه‌ بيت، له‌و حوكمه‌ت دشێت ب رێيا راستڤه‌كرنا قانوونێ ڤێ چه‌ندێ چاره‌ بكه‌ت.ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د بريفكانى سه‌رۆكێ پشكا ئابوورى ل فاكۆلتييا ياسا و كارگێرى دبێژيت: ئه‌م لايه‌نه‌كێ شيره‌تكارى نه‌، نه‌ك لايه‌نێ بڕيارێينه‌، له‌و ئه‌م شيره‌تێن خوه‌ دده‌ينه‌ لايه‌نێن بڕياردانێ كا وه‌به‌رهێنانێ چ ئاڕێشه‌ و كێماسى هه‌نه‌ و دێ چاوا هێنه‌ چاره‌سه‌ركرن و بجهئينانا وان لسه‌ر لايه‌نێن بڕياردانێ دمينيت.گوتژي: پێشكه‌فتنا هه‌موو جيهانێ لسه‌ر پێشڤه‌چوونا ئابوورى و وه‌به‌رهێنانێ يه‌، له‌و دڤێت ئه‌م بزانين كو زانكۆ لايه‌نێ ژ هه‌موويان سه‌ره‌كيتره‌ بۆ پێشكه‌فتنا جڤاكى. ئه‌ڤه‌ كۆنگره‌يێ مه‌ يێ ئێكێ بوو، له‌و دبيت كو هنده‌ك كێماسى تێدا هه‌بن، لێ پترييا مێڤانێن كۆنفرانسى گۆتن كو مه‌ ‌ كۆنفرانسێن هۆسا رێكخستى و ب مفا نه‌ديتينه.سه‌روكێ پشكا ئابووري ل زانكويا دهوكێ ئه‌و چه‌نده‌ ژي دياركر: ئه‌گه‌ر لايه‌نين بڕياردانێ راسپارده‌يێن ڤى كۆنفرانسى ب رژدى وه‌ربگرن و كار لسه‌ر بكه‌ن، ژينگه‌ها وه‌به‌رهێنانا هه‌رێما كوردستانێ دێ پێشكه‌فتنه‌كا گه‌له‌ك باش ب خوه‌ ڤه‌ بينيت و گه‌له‌ك وه‌به‌رهێنه‌رێن بيانى ژى بۆ بجهئينانا پرۆژه‌يێن وه‌به‌رهێنانێ دێ قه‌ستا هه‌رێما كوردستانێ كه‌ن.د. عادل ئه‌حمه‌د هه‌دام ژ زانكۆيا ئيسراء ل ئۆردنێ دبێژيت: دڤێت هاندانا ڤان جۆره‌ كۆنفرانسان بهێته‌كرن، ژبه‌ركو ژينگه‌ها وه‌به‌رهێنانێ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ كو ئێمناهى تێدا هه‌يه‌ و ديسان ژى سه‌ماقگيرييا ئابوورى ب خوه‌ ڤه‌ ديتييه‌، له‌و دێ كاره‌كێ سه‌ركه‌فتى تێدا هێته‌كرن، ئه‌ڤجا جهێ دلخوه‌شييا مه‌ يه‌ كو ئاڤه‌دانكرن ل ڤێره‌ هه‌يه‌ و ئه‌ڤه‌ به‌لگه‌يه‌ كو پرۆسه‌يا وه‌به‌رهێنانێ يا سه‌ركه‌فتى يه‌ و ئه‌ز دبينم كو پلانێن ئابوورى يێن هه‌رێما كوردستانێ ژ لايێ زه‌لامه‌كێ ئابوورناس ڤه هاتينه‌ دانان‌.پرۆفيسۆرێ هاريكار حه‌يده‌ر حه‌مزه‌ جۆدى ژ كوليژا كارگێرى و ئابوورى ل زانكۆيا مسته‌نسرييه‌ ل ئيراقێ، لدۆر رێكخستنا ڤى كۆنفرانسى گۆت: ئه‌ڤ كۆنفرانسه‌ لسه‌ر هه‌موو ئاستێن خوه‌ يێ سه‌ركه‌فتى و كاريگه‌ر بوو.لدۆر پرۆسه‌يا وه‌به‌رهێنانێ ل هه‌رێما كوردستانێ گۆت: ئه‌ز دبينم كو ئاستێ وه‌به‌رهێنانێ يێ پێشكه‌فتييه‌، لێ پێدڤى ب هنده‌ك راستڤه‌كرنان هه‌يه‌ كو د راسپارده‌يێن ڤى كۆنفرانسى دا مه‌ پێشنيار كرينه‌، و ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ راسپارده‌يه‌ بهێنه‌ به‌رچاڤ وه‌رگرتن، دێ وه‌به‌رهێنانێ هه‌رێمێ پتر پێشكه‌ڤيت، وه‌ك ئاسانكرنا پێرابوونێن كارگێرى و راستڤه‌كرنا قانوونێن نوكه‌ هه‌ين ب ره‌نگه‌كى كو پرۆسه‌يا وه‌به‌رهێنانێ كاريگه‌رتر بكه‌ت، ديسان دانانا نه‌خشه‌يه‌كێ وه‌به‌رهێنانێ ژ لايێ ده‌ستنيشانكرنا ئه‌ردێ هه‌يى و دانانا ستراتيژييه‌كا كاريگه‌ر بۆ هه‌ياما 10 سالان كو تێدا بهێته‌ دياركرن كا هه‌رێمێ پێدڤى ب چ هه‌يه‌ ژ لايێ كه‌رسته‌ و خزمه‌تگوزارييان ڤه‌، كو ل دووماهيێ ئه‌ڤ پلانه‌ ڤان كێماسييان پربكه‌ت.د. نه‌زهان ئه‌لسامه‌رائى ژ زانكۆيا سامه‌راء، گۆت: لدووڤ هه‌موو پيڤه‌ران ئه‌ڤ كۆنفرانسه‌ يێ سه‌ركه‌فتى بوو و ب تايبه‌ت كو بۆ جارا ئێكێيه‌ دهێته‌ به‌ستن ل زانكۆيا دهۆكێ د بوارێ كارگێرى و ياسايى و ئابوورى دا كو چه‌ندين ته‌وه‌ر ب خوه‌ ڤه‌ گرتبوون و چه‌ندين تايبه‌تمه‌ند د بوارێن قانوون و ئابوورى و ئامار و ژمێريارى و دارايى و به‌نكان دا تێدا به‌رهه‌ڤ ببوون.زێده‌تر گۆت: ڤه‌كۆلينێن كۆنفرانسى د ئاست دا بوون و گه‌نگه‌شه‌يێن ب مفا هاتنه‌كرن و هه‌موو پشكدارێن كۆنفرانسى دو مفا ب ده‌ست خوه‌ ڤه‌ ئێخستن، مفايێ ئێكێ پشكداربوون د ڤى كۆنفرانسى دا بوو و ديتنا ژيوارێ زانكۆيا دهۆكێ و ئه‌و ئاستێ گه‌هشتيێ، و يێ دوێ گرێدان دگه‌ل ئه‌كادميێن زانكۆيێن دى يێن ئيراقى و بيانى بوو.لدۆر ژيوارێ وه‌به‌رهێنانێ ل هه‌رێما كوردستانێ سامه‌رائى گۆت: لدووڤ ديتنا من ئه‌ڤه‌ باشترين ژيوارێ وه‌به‌رهێنانێيه‌ ل ئيراقێ و گرنگترين فاكته‌ر تێدا هه‌نه‌ كو ئه‌و ژى فاكته‌رێ ئه‌منييه‌ و فاكته‌رێ سياسيێ سه‌قامگيره‌، زێده‌بارى حه‌زا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بۆ پێشخستنا چالاكيێن وه‌به‌رهێنانا بيانى ل هه‌رێمێ، لێ دڤێت ئاستێ چالاكيێن وه‌به‌رهێنانێ ل هه‌رێمێ بهێنه‌ گرێدان ب پێدڤيياتييا هه‌رێمێ ڤه‌.ل دووماهييا كارێن كۆنفرانسى، كو چه‌ندين راسپارده‌ ژ لايێ ليژنه‌يا به‌رهه‌ڤكارا كۆنفرانسى ڤه‌ هاتنه‌ پێشنياركرن و ئاراسته‌كرن بۆ لايه‌نێن په‌يوه‌نديدارێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و ب تايبه‌تى ژى ده‌سته‌يا وه‌به‌رهێنانێ و وه‌زاره‌تێن په‌يوه‌نديدار، ديسان بۆ لايه‌نێن په‌يوه‌نديدارێن كه‌رتێ تايبه‌ت ژ كۆمپانى و پرۆژه‌يێن وه‌به‌رهێنانێ يێن مفادار ژ ڤێ پرۆسه‌يێ. ژ گرنگترين راسپارده‌يێن كۆنفرانسى ئه‌ڤێن خوارێ بوون:1- دوباره‌ دارشتنا لێبورينێن د قانوونا ئاڤه‌دانكرنا ژێرخانا ئابووري ئه‌وا تايبه‌ت ب باج و رسوماتا كو تنێ باجێ بخوڤه‌ بگريت نه‌ك رسوماتا.2- ده‌ستنيشانكرنا رێژا كرێكارێن ئيراقي ئه‌وا ل سه‌ر وه‌به‌رهێنه‌ري پێدڤي بده‌ته‌ كاري ب رێژا (25-50)% .3- ئه‌و وه‌به‌رهێنه‌رێن رێكێن هه‌ڤال بو ژينگه‌هێ ب كار دئينن پالده‌رێن زێده‌تر يێن باجێ پێ ببه‌خشن.4- پێكئينانا ده‌سته‌يه‌كێ ل وه‌زاره‌تا دارايي يا تايبه‌تمه‌ند ب نه‌خشه‌كێشانا سياسه‌تا باجێ ل وه‌لاتي.5- رووپيڤانا هه‌موو ئه‌ردێن ب كێر وه‌به‌رهێنانێ دهێن و ڤاڤارتنا جورێن وێ ل دووڤ(جورێ ملكداريێ، جورێ چالاكييا گونجاي) پێخه‌مه‌ت دانانا وێ د ناڤ نه‌خشه‌يێ وه‌به‌رهێنانێدا.6- كاراكرنا سيسته‌مێ(ئێك په‌نجه‌ر) ب رێكا دروستكرنا رێڤه‌به‌رييه‌كا گشتي ژ هه‌موو تايبه‌تمه‌نديێن په‌يوه‌نديدار وه‌ك باژێرڤاني، كه‌هره‌ب، نه‌خشه‌كێشانا ئاڤه‌دانكرنێ، ژينگه‌هـ و رێك و پر و....)7- مفا وه‌رگرتن ژ سه‌ربورا وه‌به‌رهێنانێ ل وه‌لاتێن ده‌وروبه‌ر ژلايێ ته‌شريعي و بجهئينانێڤه‌ ژبو بكارئينانا ئه‌ردي.8- به‌لاڤكرنا ره‌وشه‌نبيريا وه‌به‌رهێنانێ ب رێكێن په‌يوه‌نيێن سه‌رده‌م ژبو زانينا ده‌ليڤه‌ پێشهاتێن وه‌به‌رهێنانێ ل هه‌رێمێ.9- دانانا ستراتيجيه‌تێن وه‌به‌رهێنانێ بو ماوێ نه‌كێمتر ژ 10 سالان و ل دووڤ پێدڤيێن هه‌ر پارێزگه‌هه‌كا هه‌رێمێ د هه‌موو كه‌رتێن ئابووريدا.10- دانانا رێبه‌ره‌كي بو پێرابونێن كارگێري يێن مامه‌له‌يێن وه‌به‌رهێنانێ ژبو ئاسانكرنا برێڤه‌چونا مامه‌له‌يێن وه‌به‌رهێنانێ و مه‌شقكرنا فه‌رمانبه‌ران ل سه‌ر وان پێرابوونا.11- دروستكرنا پشكه‌كێ ل هه‌ر ده‌سته‌يا وه‌به‌رهێنانێ ل هه‌ر پارێزگه‌هه‌كێ ژبو هووربينكرنا (دراسات الجدوى) يێن پروژان.12- دانانا پێرابونێن چاڤدێريكرنا پروژێن وه‌به‌رهێنانێ يێن ده‌ستوورداي.13- هاندانا گه‌شتوگوزارێ وه‌ك باشترين حاله‌تا وه‌به‌رهێنانێ و مفا وه‌رگرتن ژ سه‌ربورێن ده‌رڤه‌ ژ بو گه‌شه‌كرنا ڤي كه‌رتي.14- پالپشتيكرنا ئاراسته‌يێن هه‌ره‌باش يێن وه‌به‌رهێنانێ د پروژه‌يێن بچووك و ناڤنجي ل هه‌رێمێ.15- پێگه‌هاندنا رێكێن په‌يوه‌نديێن پێكگوهارتي دناڤبه‌را لايه‌نێن مفادار و لايه‌نێن ئه‌كاديمي ژبو هه‌ڤكاريكرنێ و دووڤچونێ و بجهئينانێ.16- به‌رهه‌ڤكرنا نه‌خشه‌يه‌كێ وه‌به‌رهێنانێ بو به‌لاڤكرنێ، كو رنگڤه‌دانا ژێده‌رێن به‌رده‌ست، لايه‌نێ نه‌خشه‌كێشانا پاشه‌روژێ، تێگه‌هێن گه‌شه‌پێدانا به‌رده‌وام و پاراستنا ژينگه‌هێ و رێكخستييا ئابووري و جڤاكي.17- پێدڤياتييا كاراكرنا كه‌رتێ دارايي و به‌نكي.18- نووكرنا بنگه‌هێ پێزانينا ل ده‌سته‌يا وه‌به‌رهێنانێ ب شێوه‌يه‌كي بگونجيت دگه‌ل كه‌توارێ راسته‌قينه‌ يێ وه‌به‌رهێنانێ.19- دوباره‌ چاڤخشاندن د قانوونا كومپانيان دا كو دگه‌ل پيڤه‌رێن نێڤده‌وله‌تي يێن وه‌به‌رهێنانێ بگونجيت.ئه‌ڤ و دگه‌ل چه‌ندين راسپارده‌يێن دي كو گرێداي سيسته‌مێ ژمێرياري يێ كومپانيا و دياركرنا دراييا وان.
دئێته‌ زانين كو مێهڤانێن كونفرانسي ل سه‌ر چه‌ندين پروژه‌يێن وه‌به‌رهێنانێ و جهێن گوزاري هاتنه‌ گيجهێ ئاماژه‌ پێكرنيێ يه‌ ل دناڤا كۆنفرانسى دا مێڤانێن كۆنفرانسى سه‌را هنده‌ك جهێن گه‌شتيارى و پڕۆژه‌يێن وه‌به‌رهێنانێ ل هه‌ر يه‌ك ژ بابلۆ و زاخۆ دان.